به گزارش روابط عمومی سازمان انتشارات جهاددانشگاهی، در این سیمنار چهار پنل علمی برگزار شد و دکتر سعیدرضا عاملی، محمود منتظری مقدم، فؤاد ایزدی، شیخ ابراهیم زکزاکی، سید مهدی علیزاده موسوی، محمد العاصی، احسان شاهقاسمی، هادی بیگی، دکتر عباسعلی کدخدایی، حمید شهریاری، مهدی فرمانیان، مسعود شجره، مجتبی رحماندوست، سید ابوالحسن نواب و عباس خامهیار به سخرانی پرداختند.
دکتر جمال رحیمیان، سرپرست معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی در ابتدای این مراسم ضمن خوشآمدگویی به علاقهمندان در این مراسم، اظهار کرد: انقلاب اسلامی، یکی از مهمترین رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرن بیستم است که بسیاری از اندیشمندان درباره این واقعه سیاسی اظهار نظر کردهاند. شاید بتوان گفت سمیناری با موضوع انقلاب اسلامی در آثار اندیشمندان جهان برای نخستین بار در کشور برگزار میشود. جهاد دانشگاهی برای برگزاری یک همایش جامعتر با این موضوع در سال آتی اعلام آمادگی میکند.
تحولی عظیمتر از انقلاب اسلامی پس از رسالت پیامبر(ص) نداریم
حجتالاسلام سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به دستاوردهای انقلاب اسلامی طی چهل و سه سال گذشته گفت: وقتی به دوره بعد از رسالت پیامبر(ص) و امامت ائمه معصومین که منجر به غیبت امام زمان(عج) شد نگاه کنیم، تحولی عظیمتر از انقلاب اسلامی نمیتوان ذکر کرد.
عاملی با اشاره به اینکه سخنان وی درباره انقلاب اسلامی به عنوان روند جدید نظام قدرت در جهان است که منجر به تغییر روندهای حاکم در قدرت سیاسی جهان شده است، گفت: حکیم انقلاب اسلامی در فرازهای اول بیانیه گام دوم با تعبیر عمیقی از انقلاب اسلامی سخن میگویند و از آن به عنوان آغازگر عصر جدید در عالم یاد میکنند. شاید برخی این تعابیر را اغراقآمیز تلقی کنند ولی واقعیت این است وقتی به دوره بعد از رسالت پیامبر(ص) و امامت ائمه معصومین که منجر به غیبت امام زمان(عج) شد نگاه کنیم، تحولی عظیمتر از انقلاب اسلامی نمیتوان ذکر کرد، خصوصا در نگاه به شرایط.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: انقلاب اسلامی در شرایطی ظهور پیدا کرد که استقرار و استحکام نظام قدرت به گونهای بود که آمریکا یکهتاز میدان بود. درست است که قدرت در جهان غرب و جهان شرق به نوعی میان شوروی و آمریکا تقسیم شده بود ولی وقتی شوروی فروریخت و تبدیل به کشورهای متعدد شد، یکهتاز این میدان آمریکا شد. آمریکا با تفکر استثناگری و تفکیکی که میان خود و دیگری ایجاد کرد خود را محور قدرت و محور مدیریت جهان فرض میکرد و دیگران را دارای حق و حقوق نمیدانست. نمود این فاقد دانستن دیگری از هر گونه حق، نوع مواجهه او با انقلاب اسلامی است.
وی در ادامه گفت: آمریکا در همان سالهای اولیه شادمانی تحقق انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی را علیه ایران شروع کرد که منجر به حضور حداقل چهارده کشور در جبهه نظامی عراق شد و آن خسارتهای عظیم را در هشت سال به ایران وارد کردند. بسیاری مناطق را با خاک یکسان کردند و قریب به هشتصد میلیارد دلار هزینه مالی بر کشور تحمیل کردند. همچنین دویست هزار انسان پاکسیرت که هر کدام نماد یک امت بودند را به شهادت رساندند و از ما گرفتند. با جنگ نظامی کار را تمام نکردند و به جنگ اقتصادی روی آوردند که امروز هم ادامه دارد. به جنگ اقتصادی اکتفا نکردند و به جنگ شناختی و جنگ نرم روی آوردند. در واقع دنبال این بودند انقلاب اسلامی با فرهنگ جدید فرو بریزد و با فروریختن منابع انسانی و سرمایه اجتماعی، انقلاب اسلامی را شکست دهند. این مسیری است که همچنان ادامه دارد.
عاملی در توضیح سخنانش درباره جنگ نرم گفت: جنگ نرم برآمده از همان نگاهی است که در دوره پهلوی شکل گرفت. در دوره پهلوی شما ملاحظه میکنید که اشرف در مصاحبهای با روزنامه زن روز اعلام میکند؛ آرزو میکنم روزی در دانشنامهها وقتی به حرف ح و چ میرسیم خبری از حجاب و چادر نباشد. آمریکا امروز هم همین مسیر را دنبال میکند؛ یعنی در این چهل و سه سال همان مسیر گرفتن جوهره دین از جامعه ما را دنبال کردند.
انقلاب اسلامی روند جهانی را تغییر داد
حجتالاسلام عاملی با تاکید بر اینکه علیرغم همه این تلاشها، انقلاب اسلامی روند جهانی را تغییر داده است، گفت: روند جهانی چه بود، با نگاه آمریکامرکزی و اروپامحوری و در یک دوره با نگاه محور قرار گرفتن سوسیالیست درصدد بودند همه جهان به عضویت این نظام درآید. از چه طریقی؟ میخواستند از طریق متون مدرن، از طریق فلسفههای مدرن، از طریق سبک زندگی مدرن همه را به عضویت جامعه آمریکایی درآورند. درست است که از جامعه باز صحبت میکنند و این تصور را ایجاد میکنند که خود مردم میتوانند انتخاب کنند ولی وقتی مسیر انتخاب با عوامل شهوت، قدرت، پول و عوامل فریبنده آرایش پیدا میکند شیطانیسازی نظام جذب را دنبال میکنند. وقتی به کشورهای مختلف نگاه میکنید میبینید ادامه نظام زندگی و نهادی و فلسفی دنیای غرب را دنبال کردند. دنیای غرب که خودش گرفتار بلاهای بسیار زیادی است، گرفتار عقبافتادگیهای اجتماعی بسیار زیادی است. وقتی به عمق اجتماعی دنیای غرب نگاه کنید میبینید آن چیزی که فلسفه اصلی زندگی است ماهیت خودش را از دست داده است.
ادیان مختلف موقعیت بروز پیدا کردند
استاد دانشگاه تهران در ادامه گفت: انقلاب اسلامی برخلاف نظامهای سوسیالیستی و لیبرالیستی که به دنبال محو کردن دین از جامعه بودند، دوباره دین را به مسیر زندگی وارد کرد. دین انقلابی دینی است که انسانها را به مقاومت برای استقرار توحید دعوت میکند، دینی که دعوت به لا اله الا الله میکند. دین انقلابی دینی نیست که با نظام طاغوت هماهنگی ایجاد کند. انقلاب اسلامی به دین ابهت داد. در اثر انقلاب اسلامی، ادیان مختلف موقعیت ظهور و بروز پیدا کردند. به طور خاص دین اسلام قلمرو گستردهای از ظهور و بروز پیدا کرد. امروز در جامعه اروپا نگران آینده اسلام در اروپا و آمریکا هستند. در سال ۲۰۱۹ بیشترین اسمی که در انگلستان ثبت میشود محمد و نوح است. امروز میبینیم که در محافل علمی و دانشگاهی اسلام ظهور و بروز پیدا کرده است.
وی افزود: نظام بانکداری ما گرفتار نظام ربوی است ولی در اروپا وامهای مبتنی بر اقتصاد اسلامی ارائه میکنند. این نشان میدهد اندیشههای اسلامی تا نظام بانکی ورود پیدا کرده است. امروزه بروز جریان اسلامی در برخی کشورها قابل مقایسه با قبل از انقلاب اسلامی نیست. یک مترجم ژاپنی میگوید در گذشته اگر کتابی در مورد اسلام به ژاپنی منتشر میشد تیراژش پانصد یا هزار نسخه بود ولی کتاب خود ایشان راجع به اسلام تیراژ بیست هزار نسخه پیدا میکند. یک اندیشمند ژاپنی کتابی درباره سبک زندگی ایرانی نوشته بود. کتاب او چندین بار تجدید چاپ شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه انقلاب اسلامی یک دستاورد مهم داشت و آن احیای دین در ایران و به تبعش در جهان بود، گفت: انقلاب اسلامی نوعی نمادسازی کرد که توجه همه به اسلام انقلابی جذب شد. ممکن است ما به سرمایه اسلام در سرزمین خودمان توجه نکنیم ولی سرمایه اسلام در سرزمینهای دیگر مورد توجه قرار میگیرد. نکته دیگر این است که انقلاب اسلامی از همان آغاز به دو اصل مهم توجه کرد که یکی گسترش عدالت در جامعه بود. نکته بعدی که از همان آغاز انقلاب اسلامی مورد توجه بود پیشرفت علمی در ایران بود. یکی از بازتابهای علم و دانش، گسترش آگاهی است. گسترش آگاهی هم منشا توقع و اعتراض است. نظام پهلوی برای اینکه بتواند در ایران خاموشی ایجاد کند و جامعه را در جهل نگه دارد علم و دانش را گسترش نمیداد ولی ایران پس از انقلاب، رشد علمی افزایش چشمگیری داشته است.
انقلاب اسلامی متعلق به همه مسلمانان جهان است
شیخ ابراهیم الزکزاکی رهبر جنبش اسلامی نیجریه در سمینار« بازتاب انقلاب اسلامی ایران در آثار اندیشمندان جهان» با تبریک فرا رسیدن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به رهبر معظم انقلاب اسلامی و تمامی مردم ایران اظهار کرد: انقلاب اسلامی زمانی رخ داد که جهان به نوعی در موقعیت از دست دادن امید بود.
شیخ ابراهیم الزکزاکی با اشاره به گسترش نفوذ و اثرگذاری انقلاب اسلامی ایران در نقاط مختلف جهان تاکید کرد: مردم ایران نباید تصور کنند که انقلاب فقط متعلق به مردم ایران است، نباید فکر کنند که انقلاب محدود به مرزهای جغرافی ایران است، انقلاب اسلامی برای همه مسلمانان جهان است.
وی با بیان این زمانی جهان غرب توانسته بود به نوعی تمام جهان اسلام را تسخیر کند، افزود : در آن مقطع اسلام یک پدیده تاریخی تلقی می شد و غربی ها تصور می کردند روزگاری اسلام در جهان حکمرانی می کرده و حالا این دوره به تاریخ پیوسته است ولی انقلاب اسلامی مردم ایران محاسبات را تغییر داد و افکار همگان را متوجه ساخت که اسلام بازگشته و آمده است تا بماند.
رهبر جنبش اسلامی نیجریه با اشاره به تلاش دشمنان برای سرنگونی انقلاب اسلامی و توسل آنها به ابزار فشارهای اقتصادی و تحریم برای تحقق این هدف در بخشی دیگر از سخنان خود اظهار کرد: در حال حاضر نسل جدیدی از مردم را داریم که انقلاب اسلامی برای شان مثل یک اتفاق تاریخی است ، مسلمانانی که کمتر از ۴۳ سال سن دارند در زمان انقلاب یا به دنیا نیامده بودند یا جوانتر از آن بودند که بدانند چه اتفاقی افتاد . در حقیقت انقلاب هر گوشه و کنار جهان را لمس کرده است.
وی در همین ارتباط ادامه داد : زمانی گفته بودم و همچنان نیز تکرار می کنم که امام خمینی «ره» در سراسر جهان وارد هر خانهای شده است ، بر روی هر خانه ای اثر گذاشته است، به مسلمانان امید داده است که اسلام احیا خواهد شد در خصوص غیر مسلمانان نیز تفکرات آنان در قبال اسلام را عوض کرده است و این در همه جای جهان مشهود است .
شیخ ابراهیم الزکزاکی با اشاره مکان زندگی خود در قاره آفریقا افزود: در اینجا هیچکس تأثیر انقلاب اسلامی را انکار نمی کند ، انقلاب اسلامی به ما امید داده است که آنچه به استعمارگران باختیم ،پس از سالها مبارزه قابل بازگشت است.
وی ادامه داد: به خاطر دارم که زمانی که دانش آموز بودم و تاریخ میخواندم ، درک ما از شیعه منفی بود، زیرا مطالب پیرامون آن منفی نوشته شده بود انقلاب این تفکر ما را تغییر داده و تفکر خیلی های دیگر را نیز عوض کرد .
شیخ ابراهیم الزکزاکی تصریح کرد : در سالهای قبل از انقلاب در اینجا درباره مکتب اهل بیت هیچ دانشی وجود نداشت حداقل در این بخش از جهان، اما اکنون اگر کسی در اینترنت عبارت شیعه در آفریقا را جستجو کند ، مطالب بسیاری خواهد یافت و به همین ترتیب عبارت های شیعه در نیجریه، عاشورا در آفریقا، عاشورا در نیجریه؛ افراد علاقهمند بسیاری مشاهده خواهد شد که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی هیچ وجود نداشتند و از این موهبت انقلاب اسلامی است .
رهبر جنبش اسلامی نیجریه با بیان این که دشمن خواسته است از قومیت گرایی برای منزوی کردن انقلاب اسلامی ایران استفاده کند و بگوید این شیعه است، اما اشتباه بزرگی کردهاند،تصریح کرد: با گفتن شیعه هرچند کاملا اسلامی است آنها سعی می کنند دقیقاً روی این مکتب متمرکز شوند و این کار باعث میشود مردم بخواهند بدانند این مکتب چیست؟ این اندیشه در باره چیست که چنین انقلابی را ایجاد کرده است در آخر کار به این نتیجه می رسند که این تفکر چیست و ما باز خواهیم گشت به آنچه به میراث برده ایم ،آنچه اعتقاد داریم ، آنچه دوست داریم و آنچه امید داریم بر زندگیمان حکمران باشد.
وی تاکید کرد : انقلاب اسلامی ما را امیدوار کرده است ، اخلاق ما را اعتلا بخشیده است ،آموزههای اهلبیت از طریق انقلاب شناخته شد و انقلاب اسلامی درک ما را از آموزههای اهلبیت بالا برده است.
شیخ ابراهیم الزکزاکی با اشاره به گسترش نفوذ انقلاب اسلامی ایران در نقاط مختلف جهان تاکید کرد : مردم ایران نباید تصور کنند که انقلاب فقط متعلق به مردم ایران است، نباید فکر کنند که انقلاب محدود به مرز های جغرافی ایران است، انقلاب اسلامی برای همه مسلمانان است و انشاءالله در آینده نزدیک به لطف خدا شاهد درخشش هرچه بیشتر اسلام در جهان خواهیم بود .
در ادامه عباسعلی کدخدایی، استاد دانشگاه تهران و عضو حقوقدان شورای نگهبان گفت: من میخواهم از زاویه نگاه حقوقی به موضوع بپردازم. برای بررسی آثار این نهضت عظیم اسلامی لازم است نگاهی به گذشته داشته باشیم و ببینیم قبلا چه وضعیتی را تحمل کردیم و گذشتگان ما در حوزه سیاسی و اجتماعی چه دستاوردی داشتند تا بتوانیم وضعیت موجود را ترسیم کنیم. در دوره مشروطه مردم مسلمان ایران ظلم و ستم پادشاهان قاجار را تحمل نکردند و از طرف دیگر تحولاتی که در غرب اتفاق افتاده بود و آثار آن به ایران رسیده بود موجب شکلگیری نهضت مردم در دوره مشروطه شد. اگرچه در دوره مشروطه برخی از ساختارهای غربی به وجود آمد اما به سرعت شاهد یک انحراف از اصل موضوع بودیم و روی کار آمدن رضاخان تمام آرمانهایی که مرم در دوره مشروطه داشتند را از بین برد.
ناکارآمدی نهادهای مدرن در برابر استبداد پهلوی
وی افزود: اگر بخواهیم ویژگیهای دوره پهلوی را ترسیم کنیم چند محور اساسی دارد. یکی از ویژگیهایش این بود که مردم به طور کامل کنار زده شده بودند و مردم را در هیچ کجای صحنه سیاسی نمیدیدیم. علیرغم اینکه ساختارهای سیاسی جدید در قالب دولت مدرن وارد ایران شد اما مردم کمترین نقش را در کشور داشتند و ساختارهای موجود در برابر دیکتاتوری رضاخان و پسرش هیچ تاثیری نداشتند. نمونه بارز آن بحث جدایی بحرین است. در یک زمانی مجلس نمایندگان بسیار مقاومت میکنند ولی بلافاصله بعد از مدتی در تمجید از این جدایی سخن میگویند. برای فهم بهتر مسئله باید به خاطرات علم مراجعه کنیم که میگوید شاه به دنبال این بود بحرین را داشته باشد ولی پس از ملاقات با سفیر انگلستان نظرش عوض شد و این فرمان به مجلس ابلاغ شد و مجلس به حمایت از جدایی بحرین پرداخت. میخواهم بگویم با اینکه نهادهای مدرن داشتیم اما هیچ کدام اثری نداشتند که بتوانند از حقوق مردم دفاع کنند.
کدخدایی ادامه داد: ویژگی دومی که در دوره رژیم ستمشاهی میبینیم فقدان حاکمیت قانون است. در آن رژیم قانون هیچ ارزشی نداشت. در خاطرات سران رژیم میبینیم برای ورود یک اتومبیل یا دادن پست سیاسی به یک نفر یا انتخابات مجلس، قانون هیچ نقشی ندارد و فقط دستور شاهد ملاک است. در آن زمان انتخابات مجلس مفهومی نداشت و فقط در اخبار صحبت میشد که مجلس جدید شکل گرفته است. اساسا در آن زمان شاه را مبرای از مسئولیت و پاسخگویی میدانستند و میگفتند شاه سلطنت میکند و مسئولیت ندارد. این در حالی است که اصل صد و هفت قانون اساسی صراحت دارد رهبر در برابر قانون با بقیه برابر است. نکته آخر که ویژگی نظام ستمشاهی بود جدایی دین از سیاست و جلوگیری از دینگرایی بود. فقط این نبود که دین در امر سیاست دخالت نکند بلکه نوعی دینزدایی هم وجود داشت. آثار آن را در حمله به حوزه قم و واقعه مسجد گوهرشاد شاهد بودیم.
محوریت مردم در نهضت سیاسی امام خمینی(ره)
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان ادامه داد: حضرت امام(ره) با زیربنای فکری اسلامی، نهضت اسلامی را رقم زدند و در این جهت حرکت کردند. ایشان در گام اول تاکید بر حضور جدی مردم داشتند. این مسئله تشریفاتی نبود. امام نمیخواست به شکل صوری بر این مسئله تاکید کنند. امام از همان ابتدا وقتی درباره انقلاب اسلامی صحبت میکردند بر این مبنا تاکید داشتند. وقتی از امام سوال میشود چگونه میخواهید انقلاب را پیش ببرید ایشان تاکید میکنند با حضور مردم. وقتی در فرانسه از ایشان سوال میکنند نظام سیاسی شما چیست ایشان بحث جمهوریت و اسلامیت را مطرح میکنند که جمهوریت همان پشتیبانی مردم است. همچنین وقتی زمان تصویب قانون اساسی میرسد ایشان به همهپرسی تاکید میکنند. پس نگاه اولیه حضرت امام در شکلگیری نظام جمهوری اسلامی و قبل از آن در نهضت اسلامی، حضور جدی مردم است.
وی ادامه داد: گام دوم، بحث اتحاد دین و سیاست است. امام(ره) به جای افتراق دین و سیاست از اتحاد دین و سیاست سخن گفتند. وقتی از ایشان سوال میشود شما میخواهید با چه قانونی نظام جدید را تشکیل دهید ایشان میفرمایند با احکام اسلام. ایشان در جای دیگری میفرمایند اگر احکام اسلامی را اجرا نکنیم همین مردم ما را هم برکنار میکنند. ایشان احکام اسلامی را به عنوان پایه و اساس مطرح فرمودند و با اتکا بر همین احکام نظام سیاسی جدید را شکل میدهند. میشل فوکو در دوره انقلاب دو مرتبه یا بیشتر به ایران آمد و حرکت عظیم مردم را دید که مردم با شعار دینخواهی با پادشاه وقت مقابله میکنند، رهبران سیاسی مردم هم رهبران دینی هستند و مساجد پایگاه این خیزش عظیم مردمی است. فوکو از این جریان به عنوان معنویت سیاسی یاد میکند و آن را روحی در جهان بیروح مینامد. جالب است فوکو یک جامعهشناس غربی است که پایبند به دین مسیحیت هم نبوده است.
کدخدایی در پایان سخنانش بیان کرد: سومین نکتهای که حضرت امام خیلی بر آن تاکید دارند بحث حاکمیت قانون و قانونگرایی است. امام مدام بر تدوین قانون اساسی، شکلگیری مقررات و شکلگیری ساختارهای سیاسی و نظام سیاسی جدید تاکید داشتند.
انقلاب اسلامی قطب سوم را در برابر غرب و شرق شکل داد
مجتبی رحماندوست، استاد دانشگاه تهران در سمینار« بازتاب انقلاب اسلامی ایران در آثار اندیشمندان جهان» گفت: هر که میخواهد بازتاب جهانی اندیشههای امام خمینی(ره) را درک کند بهتر است به کتاب عصر امام خمینی قدس سره، کتاب امام خمینی در حدیث دیگران، کتاب امام خمینی در جهان معاصر، کتاب امام خمینی از نگاه نخبگان جهان، بازتفکر اسلامی در اندیشه امام خمینی، کتاب خورشید بیغروب و کتاب امام خمینی(ره) فراتر از مرزها مراجعه کند.
در گذشته دو بلوک غرب و شرق وجود داشت و همه کشورهای عالم تا پیش از انقلاب اسلامی باید به ناچار جزئی از این بلوک میبودند اما با پیروزی انقلاب اسلامی یک بلوک سوم تشکیل شد و هیچ تردیدی نسبت به این موضوع در هیچ نقطه عالم وجود ندارد و امروز هم با از بین رفتن بلوک شرق، بلوک جهان اسلام تحت تأثیر اندیشههای امام خمینی(ره) در مقابل بلوک غرب شکل گرفته است.
آثار امام خمینی(ره) بر اندیشه متفکران غربی اثرگذار بوده و خروجی آثار آنها از اندیشه امام راحل اثر پذیرفته است. بعد از انقلاب اسلامی و به تبع از انقلاب اسلامی ما اکنون یک عراقی داریم که برای اخراج آمریکایی از کشورشان قانون تصویب میکنند؛ درصورتیکه زمانی تحت نفوذ و سلطه بلوک شرق قرار داشت و بعد از آن هم از استبداد صدام حسین رنج میبرد. همچنین ما امروز سوریهای را مشاهده میکنیم که با تأسی از تدبیر شهید حاج قاسم سلیمانی در پرتو مقاومت اسلامی قرار دارد و با وجود اینکه شهید سلیمانی با روسیه صحبت میکند تا به جنگ با تروریستها در سوریه بشتابد اما هرگز سوریه به دامن بلوک شرق نرفت و روسها بعد از نابودی داعش از سوریه رفتند. همچنین امروز یمن به خار چشم و استخوان در گلوی آمریکا، اسرائیل و اذناب عرب مانند امارات تبدیل شده است.
زمانی در شرایطی قرار داشتیم که عراق، سوریه و یمن در دامن بلوک شرق قرار داشتند و حتی شرایط داشت بهگونهای رقم میخورد که مسئله فلسطین به دست فراموشی سپرده شود، اما امروز اینها به سمت اسرائیل و اذناب عربشان موشک شلیک میکنند و یا اسرائیلیها را از غزه اخراج میکنند و فلسطینیها تمامقد در برابر رژیم صهیونیستی ایستادهاند.
حزبالله را باید قدرت برتر لبنان دانست که چشم به دست و دهان رهبر معظم انقلاب دوخته است. من یک بار با آقای سیدحسن نصرالله گفتوگو داشتم. در سال ۱۳۹۲ در قالب جمع پنج نفره از نمایندگان مجلس به دیدار ایشان رفتیم که در آن زمان آقای بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس بودند و من هم عضو کمیسیون اجتماعی و رئیس فراکسیون فلسطین و مقاومت اسلامی مجلس بودم. این جمع به دیدار سیدحسن نصرالله رفت و در این دیدار سیدحسن نصرالله در این دیدار به ما گفت: وقتیکه مرسی، رئیس جمهور وقت مصر سقوط کرد ما ابراز خوشحالی کردیم؛ چون در ایران به رهبر انقلاب بیاحترامی کرد و با سران اسرائیل مذاکرات و مکاتباتی را داشت، اما وقتی متوجه شدم که رهبر معظم انقلاب از سقوط مرسی ناراحت شدند تعجب کردم، زیرا ایشان معتقد بودند که مرسی رهبر یک حکومتی بود که با رأی مردم روی کار آمد و سقوط او، رهبر انقلاب را ناراحت کرده بود. سیدحسن نصرالله میگفت وقتی ما از ناراحتی رهبر انقلاب مطلع شدیم از درگاه خداوند استغفار کردیم که شادی ما خلاف نگاه ولی ما بوده است. امروز یک بلوک قدرت بهنام بلوک مقاومت تشکیل شده که برای غرب و شرق ترهای خورد نمیکند.
به معنای واقعی فرهنگ آمریکایی-اسرائیلی برروی افکار عمومی مردم ایران کار کرده و مدام میگویند که آمریکاییها حداقل خدا را قبول دارند اما روسها خدا را هم قبول ندارند و اینها برای اینکه خود را نزد مردم ایران موجه نشان دهند چنین تفسیرهایی ارائه میدهند، درصورتیکه ما اصلاً با هیچیک از اینها کاری نداریم و از هیچیک تأثیر نمیپذیریم. الحمدالله شرایطی را پشت سر گذاشتیم که آثار انقلاب ما در نگاه اندیشمندان خروجیاش در عمل است و نیازی به استدلالهای نامفهوم نیست.
ما ایرانیها امروز در اوج عزت داریم زندگی میکنیم. زمانی به دیدار آقای رمضان عبدالله رفته بودیم و در این دیدار یکی از خاطرات دوران اسارتش را بیان کرد و به ما گفت: مدتها در یکی از زندانهای اسرائیل زندانی بودم و یکی از همسلولیهایم یک چپگرای مصری بود و در مواقع بیکاری وقتی با آن بحث میکردم آن فرد چپگرا میگفت؛ صدها خمینی در فلسطین حضور دارند و من هم در پاسخ این فرد گفتم که مشکل ما این است که در فلسطین یک نفر شبیه خمینی وجود ندارد که اگر وجود داشت وضعیت این نبود.
با وجود اینکه انقلاب اسلامی دستاوردهای بسیاری برای کشور به ارمغان آورده، اما همچنان در بعضی حوزهها عقب هستیم. مثلاً در حوزه عدالت اجتماعی، نظام بانکی و بورس عملکرد قابل قبولی را شاهد نبودهایم و هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیاری باقی مانده است. امید میرود در گام دوم انقلاب اسلامی با مطالبهگری مردم و نخبگان این مشکلات هم رفع شوند.
انقلاب اسلامی متفکران عرب را متوجه تفاوتها در مقابل غرب کرد
در ادامه هادی بیگی مدیر گروه فکر معاصر مرکز اسلامی مطالعات استراتژیک گفت: انقلاب اسلامی موجب شد جوانان و نخبگان و متفکران عرب متوجه شوند که میشود در مقابل غرب متفاوت بود و متفاوت فکر کرد و این پرسش مطرح شد در بین این کشورهای عربی که "ما که هستیم؟"
وی اظهار کرد: متاسفانه ما با فکر معاصر عربی گفتوگو نمیکنیم و قلمرو ما ناشناخته مانده است و همین باعث شده یک متفکر عرب دانشش از ایران روزنامه ای باشد و اطلاعاتشان عمیق نباشد.
وی ادامه داد: اکثر متفکران عرب ایده انقلاب اسلامی را به تاریخ محقق تقلیل دادند و در این تاریخ محقق به هر حال برخی موارد و مسایل را مجبورید کاهش دهید چون نمی توانید از همه به یک میزان دفاع و حمایت کنید و بخشی از این مساله به کم کاری خود ما مربوط است.
بیگی اظهار کرد: دولت وطنی یکی از انعکاس های ظهور انقلاب اسلامی بود. یعنی دولتی که دینی نیست و اجازه نمی دهد ایده حکومت داری از بیرون بیاید و این را بدیلی برای انقلاب می دانند و برخی از اندیشمندان جهان عرب از همان ابتدا ضمن مخالفت با انقلاب اسلامی سعی کردند بدیل انقلاب را با طرح دولت وطنی ایجاد کنند.
تغییر نگاه جهان عرب به انقلاب ایران؛ از حمایت تا ریزش
عباس خامهیار، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان در نشست بازتاب انقلاب اسلامی در آثار اندیشمندان جهانی (به صورت برخط) به سخنرانی پرداخت و گفت: نمود بیداری و توجه تئوری به جنبشهای احیاگرانه در جهان اسلام با پیروزی انقلاب به عنوان والاترین درجه بیداری اسلامی برای مخاطبان و اندیشمندان جهان عرب مطرح شد.
وی ادامه داد: انقلاب ایران از منظر آنها بارزترین نمونه اعتراض و اولین انقلاب ضد مفاهیم غربی و نه ضد نظام سیاسی یا نظام اقتصادی و یا ضد رژیم یک کشور قلمداد شد. ملتهای عرب، نگاهی که به سیاست خارجی نظام شاهنشاهی داشتند، حضور ایران به عنوان عضو پیمان بغداد و عضو پیمان ناتو و حضور ۴۵ هزار مستشار آمریکایی در ایران بود.
خامهیار در ادامه به تشریح دلایل نگاه منفی ملتهای عرب به نظام شاهنشاهی ایران پرداخت و گفت: حمایت شاه از آپارتاید در آفریقای جنوبی، نقش شاه در حمایت از رژیم صهیونیستی به خصوص در رابطه با جنگ ۱۹۶۷ و امدادی که به دشمن اعراب در رابطه با نفت و سوختگیری رساند، نقش اسلامزدایی که شاه در منطقه بر عهده داشت، تلاش شاه برای تغییر تاریخ هجری، برپایی جشنهای دو هزار و ۵۰۰ ساله، تلاش شاه برای تغییر خط و سرکوب اسلامگرایان و ... مسائلی بودند که به شدت مورد توجه اندیشمندان عرب قرار داشت.
وی ادامه داد: بحران شکستهای نظامی اعراب و شکست اردن، سوریه و مصر در برابر رژیم صهیونیستی که ملتهای عرب، رژیم شاه و ایران را یکی از دلایل این شکست میدانند و طی آن قدس از دست رفت، همچنین به آتش کشیده شدن مسجدالاقصی و به اشغال درآمدن بخشی از اراضی اردن، سوریه و مصر توسط رژیم صهیونیستی نیز موجی از نگاه منفی به ایران را در دیدگاه اندیشمندان عرب ایجاد کرده بود.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان به تحولاتی که منجر به گسترش فضای سکولاریسم و انتشار لیبرالیسم در کشورهای عربی و منطقه شد نیز اشاره کرد و گفت: فروپاشی حکومت عثمانی، ایجاد فضای دو قطبی در جهان و این احساس که اسلام در برابر چالشهای پیش رو ناتوان است، حالتی از یأس در جهان عرب به وجود آورده بود. در این فضا انقلابی به وجود آمد که سرنگونی شاه به عنوان بزرگترین قدرت منطقهای و فروپاشی سیستمی که فسق و فجور را از نظر اسلامگرایان داشت، رقم زد.
وی، شعارهای انقلاب در رابطه با وحدت و اخوت اسلامی، نه شرقی و نه غربی، حمایت انقلاب اسلامی از مردم فلسطین، مخالفت با حرکتهای انحرافی و غیر اسلامی و ... را برای اسلامگرایان و فرهیختگان جهان عرب جدید دانست و گفت: این شعارها از سوی ملتها و اندیشمندان عرب مورد استقبال قرار گرفت به نحوی که همه جنبشهای اسلامی در آن زمان از انقلاب اسلامی حمایت کردند.
خامهیار افزود: در آن زمان اخوان المسلمین به عنوان جریان بزرگ اسلامی که اسلام سیاسی اهل سنت را رهبری میکرد، با تمام قامت خود از انقلاب اسلامی دفاع کرد و اندیشههای انقلاب را بازنشرداد. اتحادیههای دانشجویی نیز در سراسر جهان از انقلاب اسلامی حمایت میکردند.
امام؛ شخصیتی بود که با معجزه از صدر اسلام به دنیا بازگشته است
وی، یکی از محورهای حمایت اندیشمندان عرب از انقلاب را نگاهی که به امام راحل داشتند عنوان کرد و گفت: آنها امام را فرشته نجات و اسطوره نجات دهنده میدانستند. نوشتههای روشنفکران و اندیشمندان عرب اول در مورد امام راحل است. بزرگترین تاریخ دادن و معلم سیاسی جهان عرب یعنی حسنین هیکل، کتاب توپهای آیتالله را نوشت و امام را هدیه آسمانی و ملکوتی برای اهل زمین دانست که گویی از شخصیتهای صدر اسلام است که با معجزهای به دنیا بازگشته است.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان افزود: راشد الغنوشی، اندیشمند تونسی، امام خمینی (ره) را تبلور آمال و آرزوهای فرزندان امت میدانست که آنها را به سمت مسیری روشن هدایت میکند. وی انقلاب را الهام بخش همه آزادگان جهان میدانست و از غنیترین و موفقترین الگوها برای رزمندگان لبنان، سوریه و فلسطین معرفی میکرد.
وی همچنین گفت: اندیشمندی مثل فهمي هويدي که کتاب «ایران من الداخل» را در سالهای اول انقلاب نوشت، ایران را در چهارچوب انقلاب اسلامی به جهان عرب معرفی کرد. روشنفکران عرب دیگر نیز بر روی بحث آزادی قدس و اندیشههای امام راحل در این خصوص بسیار توجه کردهاند و یکی از دریچههای مهم ورود ما به جامعه عرب و اهل سنت در همه جا بحث فلسطین و قدس است.
خامهیار بیان کرد: همه اندیشمندان عرب، انقلاب را فضایی برای برپایی حکومتی مطابق اصول سیاسی اسلام و جنبشی سیاسی میدانستند که قادر است با رژیمهای ستمگر و وابسته مقابله کند. آنها انقلاب را سرمایه عظیم برای چگونگی دستیابی به وسایل و ابزارهایی برای تشکیل جنبشهای آزادی مردمی در جای جای جهان میدانستند. نقش انقلاب در بسیج تودهها برای ساقط کردن نظامهای حاکم نیز مد نظر روشنفکران مذهبی و فرهیختگان بود.
چرا انقلاب ایران برخی حامیان عرب خود را از دست داد؟
وی، از تغییر نگرش برخی از حامیان عرب انقلاب نیز سخن گفت و در تشریح دلایل این مسئله، اظهار کرد: بعد از مدتی به دلیل تنشهای خونین که در ایران بین گروهها و جریانهای سیاسی به وجود آمد، برخودی که با وابستگان رژیم گذشته صورت گرفت و دشمن بر روی این رخدادها مانور زیادی داد، تصویری خونین از انقلاب اسلامی ارائه شد و دشمن توانست در جنگ روانی علیه ایران موفق شود.
خامهیار افزود: تبلیغات گستردهای که علیه قانون اساسی ایران انجام شد، طولانی شدن جنگ تحمیلی، رابطه ایران با کشورهای جبهه پایداری عرب مثل الجزایر، لیبی و سوریه که به عنوان کشورهای سرکوبگر در میان ملتهای عرب مطرح بودند و نهایتاً حوادثی که بعد از بیداری اسلامی در بهار عربی ایجاد شد، فضایی ایجاد کرد که بخشی از حامیان عرب را از دست دادیم.
وی اضافه کرد: نیروهای امنیتی عراق در زمان جنگ تحمیلی با نوشتن کتابها و تولید آثار مکتوب با نامهای مستعار و غیر واقعی نقش بزرگی در ایجاد مخالفت با انقلاب و امام داشتند. ۳۰ تا ۴۰ عنوان کتاب با اسامی غیر واقعی در جای جای کشورهای عربی تولید شد که فضای حمایت از انقلاب ایران را در جامعه عرب دگرگون کرد.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان در پایان گفت: در سالهای اخیر، حمایت ایران از مقاومت در لبنان، سوریه، عراق و یمن به خصوص حمایت از فلسطین تا حدودی این نگاه را عوض کرد و توانست ملتهای عرب را به طور نسبی به حمایتهای گذشته به نفع انقلاب و جمهوری اسلامی بازگرداند ولی همچنان این شرایط ناهموار برای ما وجود دارد و باید پاسخگوی بسیاری از مسائل و اقداماتی که در این سالها انجام شده، باشیم.
خنثی کردن ۴۳ سال تلاش برای سرنگونی انقلاب، دستآورد بزرگی است
فواد ایزدی کارشناس استاد دانشگاه تهران در نشست "بازتاب انقلاب اسلامی در آثار اندیشمندان جهان " که به صورت ویدئوکنفرانس سخنرانی می کرد گفت: اندیشکده ها در آمریکا نهادهای مستقلی نیستند. البته دولتی نیز محسوب نمی شوند و با توجه به هزینه های مادی شان به برخی از جریان ها و افراد در آمریکا وابستگی دارند.
وی ادامه داد: بنابراین سیاست خارجی در آمریکا اگر به سمتی حرکت می کند که این سمت معمولا توسط سیاستمداران تعیین می شود و این سیاستمداران نیز بیش از اینکه متأثر از این پژهشکده ها و اندیشکده ها باشند متأثر از حمایت های مالی افرادی هستند که در انتخابات از آن ها حمایت کرده اند.
این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه چندی پیش یک کار پژوهشی در مورد اندیشکده هایی که در آمریکا در مورد ایران فعالیت می کنند، انجام شد و براساس این پژوهش می توان این اندیشکده ها را به چهار گروه تقسیم کرد.
فواد ایزدی با بیان اینکه دسته اول پژوهشکده ها و اندیشکده هایی هستند که بر روی اعمال فشار حداکثری علیه تهران تأکید دارند و ما در دوران ترامپ به وضوح فعالیت آن ها را مشاهده می کردیم، افزود: آن ها نگاه خصمانه ای به جمهوری اسلامی ایران دارند و تأکید بر این دارند که باید از طریق تحریم و فشار، ایران سرنگون شود. این اندیشکده ها در بین جمهوری خواهان دارای نفوذ و تأثیرگذاری هستند. البته سیاست را آن ها تعیین نمی کنند بلکه همراه آن سیاست می شوند و آن را تبیین و دنبال می کنند.
این استاد دانشگاه گروه دوم را اندیشکده هایی عنوان کرد که معتقد به سرنگونی جمهوری اسلامی ایران هستند و معتقد که در این ارتباط باید اهرم های قدرت از ایران گرفته شود تا از طریق سلب این اهرم های قدرت، جمهوری اسلامی ایران سرنگون شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه این گروه دوم از نظر جمعیت بزرگترین گروه در بین چهار گروه مورد اشاره است، افزود: این ها نسبت به گروه اول هوشمندانه تر رفتار می کنند. آن ها معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به راحتی سرنگون نمی شود و اگر این اتفاق به راحتی قابل تحقق بود در ۴۳ سال گذشته انجام شده بود. آن ها می گویند باید اهرم های قدرت از ایران گرفته شود و در همین چارچوب از برجام حمایت می کردند و به برجام ۲ و ۳ نیز اعتقاد داشتند.
فواد ایزدی در توصیف گروه سوم نیز گفت: آن ها به دنبال سرنگونی نیستند بلکه آن ها معتقدند که ما باید کاری کنیم که ایران به سمتی برود که ما می خواهیم و در همین چارچوب تأکید دارند که نباید این تصور در ایران ایجاد شود که ما می خواهیم جمهوری اسلامی ایران را سرنگون کنیم. آن ها می گویند ایران کشور مهمی است و نباید بین ایران و آمریکا تقابل ادامه پیدا کن. آنها مخالف تحریم هستند ولی می گویند که ما باید کاری کنیم که ایران به سمتی که ما می خواهیم حرکت کند. بنابراین نگاه آن ها نیز خیرخواهانه نیست.
این استاد دانشگاه ادامه داد: گروه چهارم چپ ها هستند که مخالف سیاست خارجی آمریکا هستند و معتقدند که سیاست خارجی آمریکا استعماری است و این نوع سیاست باعث تضعیف آمریکا شده است. این گروه از نظر تعداد کمترین تعداد را در بین دیگر گروه های مورد اشاره دارد و هیچ گاه در دولت حضور نداشته و اجازه حضور ندارد.
وی با بیان اینکه گروه یک در بین جمهوری خواهان و گروه دو در بین دموکرات ها دارای نفوذ هستند، افزود: در طول ۴۳ سال گذشته تلاش های زیادی صورت گرفته که جمهوری اسلامی ایران سرنگون شود ولی علیرغم این تلاش ها انقلاب اسلامی ایران همچنان پایدار مانده و به فعالیت های خود ادامه داد و خواهد داد و این چیز کمی نیست.
مردم آمریکا چه نگرشی در مورد مردم ایران دارند؟
احسان شاه قاسمی، استاد دانشگاه تهران با موضوع «انگارههای میانفرهنگی مردم آمریکا از ایران بعد از انقلاب» در این نشست به سخنرانی پرداخت و گفت: اولین سندی که در خصوص ارتباط آمریکاییها با ایرانیها داریم، مربوط به اواخر قرن ۱۸ میشود که در آن یک انگلیسی نوشته است تعدادی آمریکایی برای تجارت ادویه به بندر بوشهر آمده بودند، اما انگلیسیها اجازه ندادند آنها با ایرانیها تجارت کنند.
وی ادامه داد: در سال ۱۹۲۹ نیز دو میسیونر مذهبی از آمریکا به ایران فرستاده شدند که ببینند مردم ایران چطور مردمی هستند، چگونه زندگی میکنند و ایران چه کشوری است. این دو نفر کتابی ۵۰۰ صفحهای در خصوص ایران نوشتند و از ایران و مردم آن بسیار تعریف کردند و به مردم ایران لقب فرانسویهای شرق را دادند چرا که مردم ایران بسیار مؤدب هستند. همچنین آنها از مهماننوازی ایرانیها بسیار تعریف کردند.
این استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه پژوهش وی در قالب کتاب «انگاره های میان فرهنگی مردم آمریکا از مردم ایران» انگارههای مردم آمریکا در خصوص ایران تا ۷۰ سال پیش را در بر میگیرد و به زبان انگلیسی نیز منتشر شده است، گفت: تا قبل از انقلاب ۵۰ تا ۶۰ درصد آمریکاییها در خصوص ایران هیچ اطلاعاتی نداشتند و حتی نمیدانستند ایران کجاست.
وی افزود: حوادث انقلاب موجب شد اطلاعات مردم آمریکا از ایران افزایش پیدا کند و در حال حاضر ۱۰ درصد مردم آمریکا اطلاعاتی در خصوص ایران ندارند؛ البته ماجرای تسخیر سفارت آمریکا در ایران تأثیر منفی زیادی بر نگرش مردم آمریکا گذاشت و رسانهها نیز بر این نگرش منفی دامن زدند. این احساسات منفی به حدی بود که ایرانیهای مقیم آمریکا میگفتند که ترک یا عرب هستند و نمیگفتند که ایرانی هستند.
شاه قاسمی در خصوص نحوه انجام پیمایش خود، گفت: این پیمایش به صورت آنلاین بر روی جامعه آمریکا صورت گرفت که ۱۶ سؤال بسته و دو سؤال باز با ارسال ایمیل ارسال شد که جالبترین نتیجه از پاسخهای ارائه شده به سؤالهای باز به دست آمد. دو سؤال پاسخ باز من این بود: ۱. وقتی مطرح میشود یک شهروند ایرانی، اولین تصویری که در ذهن شما میآید چیست؟ ۲. این تصویر را از کجا آوردهاید؟ آمریکاییها در پاسخ به این دو سؤال ۲۰۰ هزار کلمه برای من نوشتهاند. هزار و ۷۵۲ آمریکایی در ۵۰ ایالت آمریکا به پرسشنامه من پاسخ دادند که بیشترین آنها از ایالت تگزاس و کمترین پاسخ از ایالت وایومینگ بود.
وی، رویدادهای سیاسی را عامل ایجاد نگرشهای منفی مردم آمریکا در مورد ایران دانست و گفت: بر اساس نتایج این پژوهش، یکی از اتفاقاتی که تأثیر منفی زیادی بر نگرش مردم آمریکا داشت، اما تأثیر آن در حال محو شدن است، مسئله تسخیر سفارت آمریکا در ایران بود.
۲۰ درصد مردم آمریکا نگرش مثبت به ایران دارند
شاه قاسمی ادامه داد: ۴۰ درصد مردم آمریکا نگرش منفی و ۲۰ درصد نگرش مثبت نسبت به ایران دارند. تعدادی هم پاسخ بیربط داده و یا اعلام کرده بودند نمیدانند و برخی نیز پاسخ آمیخته داده و گفته بودند که عدهای از آنها خوب و عدهای بد هستند. از این ۴۰ درصد که نگرش منفی نسبت به مردم ایران داشتند، ۷,۲ درصد گفته بودند «وقتی گفته میشود ایران به یاد گروگانگیری میافتند» که اکثر آنها بالای ۴۵ سال دارند و آمریکاییهای جوانتر کمتر تحت تأثیر این اتفاق هستند.
وی، رفتارهای هزینهساز و بدون سود برخی از سیاستمداران از جمله محمود احمدینژاد، رئیس جمهور اسبق ایران را عامل دیگری دانست که بر نگرش مردم آمریکا نسبت به مردم ایران تأثیر گذاشته است و افزود: پژوهش من در سال ۱۳۹۲ انجام شد و پاسخدهندگان مطرح کرده بودند وقتی از ایران صحبت میشود، به یاد احمدینژاد، زنانی که با پارچه خود را پوشاندهاند، زنانی که مجبورند در خانه بمانند و پشت سر شوهران خود راه بروند، مردانی با صورتهای پر مو و ... میافتند.
این استاد دانشگاه تهران، مقوله زنان توسری خور را از دیگر مقولاتی دانست که در خصوص ایران از سوی مردم آمریکا مطرح شده بود و افزود: زیبایی ظاهری زنان ایرانی از جمله انگارههای مثبتی بود که از سوی مردم آمریکا در خصوص مردم ایران مطرح شده است.
انقلاب اسلامی ایران تمام دنیا را متاثر از خود کرد
مسعود شجره رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی لندن در نشست بازتاب انقلاب اسلامی ایران در آثار اندیشمندان جهان اظهار کرد: انقلاب اسلامی ایران یک سونامی بود که تمام دنیا را متاثر از خود کرد.
مسعود شجره با بیان این که ایران با پیروزی انقلاب اسلامی توانست به استقلال برسد افزود: ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به نوعی مستعمره آمریکا بود و هیچ مردم سالاری در آن حاکم نبود.
وی ادامه داد: آمریکایی ها فکر می کردند مالک ما هستند ولی خدا را شکر با پیروزی انقلاب اسلامی مردم ما دیگر شاهد این روزها نیستند و تحقق مردم سالاری در ایران را به روشنی و به وضوح مشاهده می کنیم.
وی همچنین با مقایسه وضعیت مردم سالاری در ایران با دیگر کشورهای منطقه از جمله کشورهای عرب خلیج فارس در بخش دیگری از صحبتهای خود افزود: انقلاب اسلامی باعث شده که شاهد استقلال در ایران باشیم.
شجره با بیان این که اثرات انقلاب اسلامی و رهبری امام خمینی را در نقاط مختلف جهان و بر روی آزادی خواهان در کشورهای مختلف مشاهده کرده ایم افزود: بسیاری از آزادی خواهان روش انقلاب اسلامی را تنها روش برای ایستادگی در برابر استکبار و استعمار می دانند.
رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی لندن با بیان این که انقلاب اسلامی به اسلام اصالت داد افزود: قبل از آن به اسلام به عنوان یکی از دین های رایج در شرق نگاه می شد ولی بعد از انقلاب اسلامی ، اسلام به عنوان یک هویت اصیل درتمام دنیا شناخته شد.
شجره گفت: علی رغم اسلام هراسی و تلاش دشمنان برای پیش برد اهداف خود از طریق ایجاد تفرقه بین مسلمانان و اهل تشیع و تسنن ، اسلام اصیل محمدی در حال حاضر در عرصه جهانی شناخته شده و دارای اصالت است.
وی در بخش دیگر از صحبت های خود با تاکید بر این که انقلاب اسلامی را نباید فقط محدود به ایران و شیعیان دانست تصریح کرد : اسلام ناب محمدی نجات دهنده بشریت از تمام مشکلاتی است که اکنون و در آینده با آن روبرو هستید.
نگاه جدید به اسلام مرهون تعالیم بنیانگذار انقلاب است
حجتالاسلام محمود منتظری مقدم رییس مرکز اسلامی امام علی (ع) وین در این مراسم گفت: از ویژگی های مهم انقلاب، اسلامی بودن آن است. در بین ملل و مردمان سرزمین های خارجی گفته می شود با انقلاب اسلامی تغییرات اساسی در ذهنیت و آرمان های آنها اتفاق افتاده است.
وی گفت: اسلام به عنوان مجموعه ای برای رهایی انسان است و با انقلاب اسلامی متکی بر اسلام یک اندیشه جدید بر شیعیان و مردم ازادی خواه شکل گرفت و این نگاه جدید به اسلام مرهون تعالیم بنیانگذار انقلاب امام خمینی و رهبری داهیانه انقلاب است.
انقلاب اسلامی نقطه تحول در ادیان بود/ نظر فوکو درباره انقلاب
حجتالاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: بنده براساس مطالعاتی که دارم و مشاهداتی که از سفر به کشورهای دیگر داشته و دارم میبینم بیشتر متفکران در جهان عرب و اسلام و حتی کشورهای دیگر اتفاق نظر داشتند که انقلاب اسلامی ایران پدیده بی نظیر بوده و امروز هم همین طور است.
وی افزود: زمان ۴۳ سال، برای بی نظیرترین انقلاب جهان زمان زیادی نیست و انقلاب هنوز هم مخاطبان خود را دارد که در سه بعد قابل بررسی است؛ اولین مخاطب انقلاب، انسان است، دوم ادیان و سوم اسلام؛ یعنی جهان انسانی، جهان ادیانی و جهان اسلامی مخاطبان انقلاب اسلامی بوده و هستند.
نواب افزود: بنده یک کارگر بی سواد را در کشتی در یکی از آرژانتین دیدم و از او پرسیدم مشکلات شما کِی حل خواهد شد و او جواب داد وقتی آرژانتین یک خمینی پیدا کند. پس مخاطب انقلاب در درجه اول انسانها در اقصی نقاط عالم هستند، آن هم کسی که کارگر بی سواد است نه استاد دانشگاه و سخنران یک کنفرانس. در آمریکا یک فرد دستفروش را دیدم و هرقدر تلاش کردم با آدرس دادن به آسیا و ایران خودم را به او بشناسانم فایده نداشت ولی وقتی نام امام خمینی را آوردم، شناخت.
انقلاب اسلامی نقطه تحول در ادیان بود
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه بودایی، غیرمسلمان و غیرمتدین و حتی ادیان ابتدایی در آفریقا انقلاب اسلامی ایران و صدای جدید آن را شنیده و درک کردند، تصریح کرد: دایره دیگر مخاطبان انقلاب اسلامی، ادیان بودند، شما محورهای سخنرانی پاپ را از سال ۱۹۶۵ که شورای دوم کلیسا تشکیل شد، بررسی و آن را از سال ۱۹۷۹ به بعد که انقلاب پیروز شد، مقایسه کنید؛ میبینید نگرش آنان به سیاست و انسان و نقش دین تفاوت پیدا کرده و عوض شده است؛ انقلاب اسلامی نقطه تحول در ادیان بود و آنها را متحول کرد و این سخن را بنده خودم از رهبران ادیان و حتی از بزرگان بودایی جهان شنیدم.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: بودا بیشترین میزان پیروان را در جهان دارد، بنده چند روز مهمان رهبر بودائیان میانمار بودم و در جلسهای رئیس جمهور این کشور خیلی به او احترام گذاشت، از او پرسیدم که رئیس جمهور خیلی در برابر شما تواضع و فروتنی به خرج داد، آیا این رئیس جمهور متواضع است یا مقام شما خیلی بالاست، او گفت من از شما تعجب میکنم، ما چیزی نبودیم و خمینی شما ما را به این مقام و مرتبه رسانده است. ما محروم و مطرود بودیم و دین جایی در کشور ما نداشت و با انقلاب شما مطرح شدیم. امروز عکسهای امام را در مناطقی در آفریقا میبینیم که مایه تعجب است، و نشان میدهد تاثیر انقلاب تمام نشده است.
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به رویکرد انقلاب در مواجهه با جریانات گوناگون جهان اسلام، گفت: ما در زمان پیدایش انقلاب چند جریان کلی در برابر انقلاب اسلامی داشتیم، جریان سلطنتی و موروثی که دنباله امویها و عثمانیها و سلاطین بودند و امروز هم تداوم دارند. جریان دیگر مقابل این جریان بود که به آن ناسیونالیست عرب گفته میشد، رهبری آن را جمال عبدالناصر بر عهده داشت. وی محکم هم با این جریان جنگید و به عنوان محور جدی مقاومت در جهان مطرح بود. وی فردی بود که وقتی علیه رژیم صهیونیستی موضع گرفت و اجلاسیه سازمان ملل را ترک کرد، ۱۲۰ رئیس جمهور و پادشاه و نماینده کشورهای جهان پشت سر او جلسه را ترک کردند.
نواب گفت: جریان دیگر، جریان سلفی و تکفیری(التکفیر و الهجره) بود که پدرخوانده جریان داعش امروز است؛ جریان داعش در مصر با ترور سادات به وجود آمد و خواستند جریان سنیگرایی را ایجاد کنند ولی موفق نشدند چون با الگوی امام پیش نرفتند، کما اینکه محمد مرسی هم در دوره جدید، شکست سختی به این جریان داد و به مراتب بدتر از وضعیت سیسی بود.
نظر فوکو درباره امام و انقلاب
وی افزود: الگوی امام جریان گسترده مبتنی بر آگاهیبخشی و روشنگری بود نه ترور؛ امام(ره) حتی یک ترور و ترورهایی که مؤتلفه میخواستند انجام دهند را تأیید نکرد و حتی فتوای ترور حسنعلی منصور را تایید نکرد و از آیتالله میلانی گرفتند. به تعبیر میشل فوکو، انقلاب ایران بر کاست و نوار و فکر و سخنرانی تکیه داشت و امام با این ابزار موفق شد؛ اگر مصریها میخواستند با فکر و اندیشه امام با سادات مبارزه کنند، نباید او را ترور میکردند بلکه باید با تکیه بر اندیشه و فکر به آگاهیبخشی مردم میپرداختند. انقلاب امام با ترور و خشونت همراهی نداشت و مبتنی بر روشنگری بود.
نواب تصریح کرد: مفهوم انقلاب از زمان افلاطون مطرح بوده و به معنای دگرگون کردن و بهم ریختن و مفهومی منفی بوده است ولی امام آن را به مفهومی مثبت تبدیل کرد و آن را مبتنی بر روشنگری، اندیشهورزی و آگاهیبخشی قرار داد، برعکس، انقلاب روسیه و فرانسه واجد این ویژگیها نبودند.
انقلاب استثنایی
استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: همه متفکران معترفند که آنچه امام انجام داد کاری استثنایی و مبتنی بر تجربه انسانی بود. تفاوت کار امام با منافقین و مجاهدین خلق و جریانات چپ هم کاملا مشخص است، به همین دلیل امام با آنان سازگار نبود و رفتار آنان را تأیید نکرد. انقلاب امام متکی بر معیارهای انسانی بود و هنوز هم این انقلاب در دنیا میدرخشد و نگاه روشنفکران به انقلاب مثبت است.
وی اضافه کرد: کسانی مانند حسن حنفی که در زندگی شخصی خود یک دوره پیرو حسن البناء و اخوانیها شد و دوره بعد بر ضد آنان بود، در مواجهه با انقلاب اسلامی هم همینطور بودند؛ ما این افراد را ملاک قرار نمیدهیم بلکه ملاک ما از متفکران، کسانی هستند که خط مشی عاقلانه، مبنایی و ثابت دارند و آنها هنوز هم از انقلاب تمجید میکنند و آن را قابل الگوگیری میدانند.
ایجاد شکاف بین اهل سنت و جریان وهابی/ به دنبال تأسیس اتحادیه کشورهای اسلامی هستیم
حمید شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب درسخنانی در این مراسم گفت: اگر زمانی شکاف بین شیعه و سنی داشتیم الان در مرحله ای هستیم که بین اهل سنت در گرایش به سمت انقلاب شکاف میبینیم و ما باید از این مساله استفاده کنیم.
حجتالاسلام و المسلمین حمید شهریاری گفت: انقلاب اسلامی ایران در فضایی رخ داد که حکومت پادشاهی بر آن سلطه داشت و همراه با استکبار جهانی از رژیم اسرائیل حمایت میکرد و شاه کاملا به عنوان اهرم فشار علیه امت اسلامی فعال و مورد استفاده بود.
وی افزود: وقتی انقلاب پیروز شد، احساس مثبتی در مجموعه جهان اسلام به صورت عام و در نهادهای مدنی به صورت خاص ایجاد شد و حمایتهایی هم از انقلاب از سوی شخصیتهای کشورهای اسلامی صورت گرفت؛ البته شخصیت امام هم در این امر مؤثر بود، امام در کنار فقاهت و تکیه بر شریعت بر ولایت و رهبری عام تاکید داشت و نظریه ولایت فقیه را عرضه کردند که در تاریخ تفکر شیعه بی نظیر است.
شهریاری بیان کرد: چون اولین حرکت این نظام تقابل با نظام سلطه و مقابله با رژیم اسرائیل بود، مورد حمایت بخشی از جهان اسلام و امت اسلامی قرار گرفت که افرادی چون قرضاوی در زمره آنان است. البته بعد از آن، جریاناتی رخ داد که قرضاوی و برخی افراد دیگر مواضعی علیه انقلاب اتخاذ کردند.
وی با اشاره به تاثیر انقلاب بر جهان اسلام، اضافه کرد: جهان عرب با همراهی چند کشور سوریه و مصر و... در شش روز جنگ با اسرائیل از او شکست خوردند ولی امروز شاهد آن هستند که حزبالله به عنوان یک گروه کوچک، اسرائیل را شکست داده و زمینگیر کرده است.
وی تاکید کرد: امروز به رهبری سیدحسن نصرالله شاهد شکست سخت اسرائیل هستیم و نصرالله برتریهای ایجاد کرده که موجب افزایش اعتماد به نفس و امید در جهان عرب و امت اسلامی شده است؛ به نظر بنده، گستردگی این موج از خود انقلاب بیشتر بوده و تبدیل به سونامی شده و صهیونیستها را در این سونامی غرق کرده است.
تاثیر حزبالله لبنان بر دنیای عرب
شهریاری با بیان اینکه امروز امت اسلامی فهمیده میتوان به اسرائیل سیلی بزرگی هم وارد کرد، اظهار کرد: پیروزی حزبالله نوعی گرایش به شیعه را در جهان اسلام ایجاد کرد و این سؤال برای مردم عرب پیش آمد که اگر ما هم فردی مانند امام و نظام ولایت فقیه داشتیم، میتوانستیم موفق باشیم و به همین دلیل گرایش به شیعه بیشتر شد و نام نصرالله در مقطعی در بین مسلمانان عرب و غیر عرب رواج یافت.
وی اضافه کرد: همین مسئله سبب نگرانی بین علمای اهل سنت و به خصوص الازهر شد و تصور کردند انقلاب اسلامی ایران قصد دارد شیعهسازی کند؛ قرضاوی وقتی دید در الازهر عکس حسن نصرالله نصب شده، مورد شماتت دوستان خود قرار گرفت و او را توبیخ کردند و از این دوره، مرحله دیگری پدید آمد و ضدیت با شیعه در جهان عرب رونق گرفت.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بیان کرد: همین ضدیت سبب شد تا دشمنان و به خصوص اسرائیل احساس کنند میتوان بین شیعه و سنی اختلاف ایجاد کرد. قرضاوی به دلیل همین تعارضی که احساس کرد، علیه انقلاب سخن گفت و آیتالله تسخیری را از مجمع مشترکی که ایجاد کرده بودند، بیرون کرد و استکبار هم از این زمینه بهرهبرداری کرد تا انقلاب را تضعیف کند و مرحله بعد از همین جا شکل گرفت.
شهریاری اضافه کرد: مرحله جدید، ایجاد بدیلی برای نظریه ولایت فقیه و حکومت اسلامی بود. دشمنان دنبال نظریه خلافتی رفتند که سنی باشد و بتواند در جهان اسلام طرفدار پیدا کند و آن ایجاد داعش و زمینهسازی برای ایجاد حکومت اسلامی داعشی بود و چون رویه آنها رویکرد انقلابی و تند و خشن داشت، به همین دلیل میبینیم جوانان دختر و پسر از کشورهای مختلف دنیا جذب آن شدند.
داعش، بدل قلابی برای انقلاب اسلامی
وی افزود: مرحله دیگر از تحولات بعد از انقلاب، این بود که چون انقلاب اسلامی جذابیت عمومی داشت و رهبران ادیان را عزت بخشید، دشمنان تلاش کردند با ایجاد داعش و اندراج برخی مدیران جاسوسی و اطلاعاتی دنیا، جنبه نفرت از اسلام و نظریه ولایت و خلافت اسلامی را به مردم اروپا نشان دهند. داعش، نقاب اسلام بر چهره زد و اینگونه تبلیغ کردند که ایران هم دنبال رویه داعش یعنی سلفی و تکفیری تند و کشتار و قتل و ... است. اینکه از رفتارهای خشن و قتل و کشتارشان عکس منتشر کردند را نباید ساده در نظر بگیریم.
شهریاری تصریح کرد: هویت داعش البته با رشادتهای سردار سلیمانی و همرزمان وی و رشادت محور مقاومت، مشخص شد و در نهایت شکست خورد و معلوم شد فردی مانند ابوبکر بغدادی که سواد چندانی هم نداشت، مورد حمایت استکبار بوده است. در دوره قدرت داعش، افراد زیادی حتی از کشورهای اسکاندیناوی و جهان اهل سنت به آنها پیوستند و نیرو جذب کردند که بیشترین ضربه به وحدت شیعه و سنی در این مقطع خورد.
دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی گفت: نظام استکبار جهانی وقتی دید داعش را از دست داده است، با حمایت از وهابیهای عربستان، اخوانیهای مصر مثل قرضاوی را تکفیر کردند و البته ما(نظام اسلامی) از این فرصت استفاده کرده و با آنها ابراز همدردی کردیم و تکفیر را مردود شمردیم و تلاش کردیم تا علما را از واگرایی در زمان داعش به همگرایی بکشانیم و حتی این فعالیتها منجر به تشکیل جلسه بنده با رهبران آنها شد. ما پیام نظام اسلامی را منتقل و گفتوگو کردیم و بر مشترکات تأکید و در مورد اختلافات هم بحث شد.
شهریاری تصریح کرد: ثمره این رایزنیها و تلاشها، محکومیت کشتار شیعیان در افغانستان و محکومیت عادیسازی روابط برخی کشورهای اسلامی مانند امارات و عربستان با صهیونیستها از سوی اخوانیهای مصر بود. اخوانیها امروز به ما نزدیک تر شدهاند و راغب هستند که در حل مسئله افغانستان و جلوگیری از عادیسازی رابطه اعراب با اسرائیل با هم همکاری داشته باشیم. ضمن اینکه امروز شکاف بین اهل سنت و جریان وهابی تکفیری هم در حال شکلگیری و رشد است.
وی تاکید کرد: گام بزرگی که ما به دنبال مراحل قبل درصدد ایجاد آن هستیم، حرکت به سوی ایجاد امت واحده اسلامی و تأسیس اتحادیه کشورهای اسلامی است.